Post Traumatische Stress
& Moral Injury
Een nadere kijk
Er zijn talloze definities en beschrijvingen terug te vinden over wat PTS en Moral Injury is. Het is zo breed, uit zich in zo veel verschillende manieren en symptomen en is zo veel omvattend dat het lang niet altijd eenduidig is. Het wordt benaderd vanuit een medische grondslag.
Het gaat ons niet om een diagnose, een medische insteek.
Wij kijken vanuit een holistische visie en menselijke kant hiernaar. Het gaat ons om wat je als mens zelf kunt doen om, ondanks trauma, je leven weer ten volle te kunnen leven.
We vinden het wel belangrijk om een aantal basiselementen van PTS en Moral Injury te beschrijven. Trauma slaat zich op in het lijf en veel wordt opgeslagen in de hersenen.
​
Wat is PTSS (posttraumatische stressstoornis)?
PTSS, of posttraumatische stressstoornis, is een psychische stoornis die kan optreden na ervaring met of getuige te zijn geweest van een levensbedreigende gebeurtenis zoals militaire strijd, natuurrampen, terroristische incidenten, ernstige ongevallen of fysieke of seksueel geweld bij volwassenen of kinderen. De meeste overlevenden van een trauma kunnen daarvan herstellen.
Sommige mensen hebben echter stressreacties die niet vanzelf verdwijnen of na verloop van tijd zelfs erger worden. Deze personen kunnen PTS ontwikkelen. Mensen die aan PTS lijden, herbeleven de ervaring vaak door nachtmerries en flashbacks, hebben slaapproblemen en voelen zich onthecht of vervreemd, en deze symptomen kunnen ernstig genoeg zijn en lang genoeg duren om het dagelijkse leven van de persoon aanzienlijk te schaden.
Mensen met PTS ervaren drie verschillende soorten symptomen. De eerste reeks symptomen houdt in dat het trauma op de een of andere manier opnieuw beleefd wordt, zoals overstuur raken wanneer men wordt geconfronteerd met een traumatische herinnering of nadenken over het trauma wanneer men iets anders probeert te doen. De tweede reeks symptomen houdt in dat men wegblijft van plaatsen of mensen die aan het trauma herinneren, men isoleert van andere mensen of voelt zich verdoofd. De derde reeks symptomen omvat zaken als op je hoede zijn, geïrriteerd zijn of gemakkelijk opschrikken.
PTS wordt gekenmerkt door duidelijke biologische veranderingen en psychologische symptomen. PTS wordt gecompliceerd door het feit dat mensen met PTS vaak bijkomende stoornissen kunnen ontwikkelen, zoals depressie, alcohol- en drugsgebruik, geheugen- en cognitieve problemen en andere problemen met fysieke en mentale gezondheid. PTS wordt ook geassocieerd met een verslechtering van het vermogen van de persoon om te functioneren in het sociale of gezinsleven, waaronder arbeidsinstabiliteit, huwelijksproblemen en echtscheidingen, onenigheid in het gezin en moeilijkheden bij het ouderschap.
​
Hoe Trauma de hersenen beïnvloedt
Het is essentieel om te begrijpen dat slechts een deel van PTS een medisch probleem is: de schade aan het limbische systeem van de hersenen. Ons limbisch systeem heeft een paar onderdelen die veranderen wanneer we door trauma worden getroffen, waaronder de amygdala en de hippocampus. De amygdala is de 'generaal' van de hersenen en een van de belangrijkste taken is ervoor te zorgen dat je bereid bent om op bedreigingen te reageren. De 'vecht- of vlucht'-functie van onze hersenen is geworteld in de amygdala, die is ontwikkeld om te reageren op bedreigingen zoals leeuwen, tijgers en beren.
Historisch gezien zijn we geen toproofdieren geweest. We zijn eerder een prooi geweest en onze hersenen zijn ontwikkeld om ervoor te zorgen dat we konden overleven als we met bedreigingen werden geconfronteerd. Ons centrale zenuwstelsel gelooft dat we een prooi zijn, want tot voor kort in onze oude geschiedenis waren we dat. De amygdala bestuurt ook functies zoals je hartslag en je longfunctie. Deze werkt altijd, zelfs als je slaapt.
Wanneer mensen verscheidene traumatische gebeurtenissen en langdurige blootstelling aan bedreigingen ervaren, wordt de amygdala gevoelig en verandert deze. De gemiddelde persoon heeft een amygdala ter grootte van een amandel, terwijl iemand met PTS een amygdala ter grootte van een golfbal of zelfs een tennisbal kan hebben. Nadat de amygdala gewend is geraakt aan het regelmatig reageren op bedreigingen, keert het niet zomaar terug naar zijn normale toestand. Het blijft overtuigd van constante bedreigingen en begint te reageren op alles wat het als een bedreiging kan beschouwen.
Wanneer de amygdala de 'vecht- of vlucht'-functie activeert, zendt hij een signaal naar de hippocampus, die chemicaliën aan ons lichaam afgeeft zodat we op de dreiging kunnen reageren. De hippocampus kan echter geen chemicaliën afgeven en tegelijkertijd geheugen opslaan, daarom hebben velen moeite om dingen te onthouden. Voor degenen die weten hoe het is om angstgevoelens of paniekaanvallen te ervaren, geeft de chemische afgifte die wordt veroorzaakt door 'geactiveerd' te worden, die vreselijke gevoelens die ontstaan ​​wanneer ze angst ervaren. Ook is de ervaren hyper-waakzaamheid geworteld in de veranderingen van de amygdala, wat een reden is waarom mensen met PTS moeite hebben met slapen. Ze zijn altijd op hun hoede. Hun amygdala gelooft dat ze altijd in gevaar zijn, ook al weten ze rationeel dat ze dat niet zijn.
De juiste balans vinden
Het is belangrijk om te begrijpen dat onze hersenen op een evenwichtige manier moeten werken om gezond te blijven. Normaal gesproken is de prefrontale cortex, die logica, rede, besluitvorming en mededogen regelt, het meest actieve deel van de hersenen. Wanneer iemand echter in een oorlogssituatie is, staat het limbische systeem (dat de vecht- of vluchtreactie bestuurt) voortdurend onder stress en wordt het hyperactief.
Wanneer de activiteit van het limbische systeem toeneemt, wordt het evenwicht verstoord en kan de prefrontale cortex niet functioneren, zoals nodig. Verhoogde activiteit van het limbische systeem en verminderde activiteit van de prefrontale cortex zorgen ervoor dat een persoon angst, paniekaanvallen, woede-uitbarstingen, prikkelbaarheid en slaapproblemen ervaart. De effecten kunnen slopend zijn als ze niet worden behandeld.
De enige manier om posttraumatische stress te genezen, is het evenwicht in de hersenen te herstellen door de prefrontale cortex te versterken, waardoor het limbische systeem de controle loslaat.
Met andere woorden, we moeten onze Prefrontal Cortex trainen, wat mogelijk is door regelmatig meditatie of yoga te beoefenen en door het vinden van een nieuwe balans in het leven.
Het zakken van het hoofd naar het hart en handen en verbinding, authenticiteit, kwetsbaarheid in kracht opnieuw te ontdekken en toe te laten. Het openen van het hart.
Moral Injury
Moral Injury wordt in tegenstelling tot PTS niet vanuit een medische grondslag benaderd.
​
Een beschrijving van Moral Injury door Rita Brock: 'Moral injury is a response to trauma when a person or group's existing core moral foundations are unable to justify, process, and integrate trauma into a reliable identity and meaning system that sustains relationships and human flourishing.
Moral Injury komt voort uit:
A. Verraden worden door mensen en /
of instellingen op wie men zou hebben moeten kunnen vertrouwen moreel het juiste te doen
B. Het doen van, vastleggen van, getuige zijn van, het zich voorstellen van of het niet voorkomen van handelingen of gebeurtenissen die beoordeeld kunnen worden als schadelijk of slecht en
die fundamentele sociale en
ethische regels schenden
C. Betrokken zijn bij gebeurtenissen of situaties waar schendingen van taboes of schendende handelingen plaatsvinden die men een gevoel van besmet zijn met 'vuil' geeft, besmet zijn met 'kwaad'
D. Overleven van omstandigheden van
onderdrukking en extremiteit.
Morele gevoelens zijn onder meer schuld, schaamte, wanhoop, wroeging, verontwaardiging, verdriet, afkeer. Zelfveroordeling resulteert in lijden met in de basis gebroken vertrouwen,
vervreemding, een gevoel van verraad, en
sociale terugtrekking.
Verdriet als een dimensie van Moral Injury
• Verlies van beste vrienden
• Verlies van onschuld of gevoel van
goedheid
• Verlies van beroep, werk
• Verlies van missie, zingeving
• Verlies van rol / doel voor anderen
• Verlies van familie of capaciteit voor
intimiteit - conflict / echtscheiding
• Verlies van vertrouwen en betekenis
gemeenschap
• Verlies van zelf - voor altijd veranderd
• Leven met een gebroken hart
​
Meer informatie ook te vinden op:
https://www.voa.org/moral-injury-center/pdf_files/moral-injury-identity-and-meaning
​
​
Rituelen, storytelling en lichaamswerk
Het is onze ervaring zowel in de VS als in Nederland dat Moral Injury kan veranderen in Moral Growth en dat je kunt leren hoe je stress kunt verminderen. In onze programma's hebben rituelen en ceremonies een belangrijke plek. Ze brengen betekenis aan waarden en normen en geven inhoud en zingeving. Storytelling is essentieel om schaamte en schuld los te kunnen laten.
We dragen allemaal schaamte bij ons, maar zolang we het niet kunnen bespreken, groeit het als een allesverslindend monster van binnen. Lichaamswerk - zoals yoga en tai chi easy, wandelingen en werken met paarden - verbindt ons hoofd met hart en handen.
Het heeft een positieve werking op ons brein en zorgt voor het kunnen loslaten van trauma dat zich in het lichaam heeft opgeslagen.